De dreigende ondergang van online gok sponsoring in het Nederlandse voetbal

De legalisering van online gokken in Nederland in oktober 2021 opende de sluizen voor een golf van sponsoring. Clubs wilden graag profiteren van deze nieuwe inkomstenbron en gingen snel partnerschappen aan met online casino-exploitanten. Deze partnerschappen, die prominent te zien zijn op shirts en stadionreclame, zorgden voor een broodnodige financiële injectie, vooral voor clubs buiten de traditionele topklasse. Deze toevloed van geld wordt nu echter bedreigd, waardoor veel clubs een onzekere financiële toekomst tegemoet gaan.

Bovendien betekent het verbod een belangrijke ommekeer in het beleid. De oorspronkelijke legalisatie was bedoeld om gokactiviteiten weg te leiden van de ongereguleerde, illegale markt naar een gecontroleerde omgeving. Het daaropvolgende verbod op sponsoring is weliswaar bedoeld om probleemgokken tegen te gaan, maar wordt door velen binnen de voetbalindustrie gezien als een hardhandige en uiteindelijk contraproductieve maatregel. De industrie stelt dat het de oorspronkelijke bedoeling van legalisering ondermijnt en gokactiviteiten mogelijk terugdrijft naar de schaduw.

2. De opkomst en ondergang van online casinosponsoring: Een korte geschiedenis

De relatie tussen het Nederlandse voetbal en online casino exploitanten zoals Circus.nl bloeide snel op na de legalisatie van online gokken in 2021. Voor die tijd waren dergelijke sponsorships grotendeels afwezig in het Nederlandse sportlandschap. De verandering in de wetgeving creëerde echter een vruchtbare bodem voor partnerschappen, waarbij zowel de clubs als de gokbedrijven de wederzijdse voordelen inzagen. Voor clubs was het een bron van aanzienlijke inkomsten; voor gokbedrijven was het een krachtig marketinginstrument.

In korte tijd werden de logo's van online casino's alomtegenwoordig in het Nederlandse voetbal. Van de iconische shirts van Ajax en PSV tot de kleinere clubs in de Eerste Divisie, online gokbedrijven waren prominent aanwezig. Deze zichtbaarheid ging verder dan shirtsponsoring en omvatte ook stadionreclame, digitale marketingcampagnes en verschillende andere promotionele activiteiten. De snelheid en schaal van deze integratie waren opmerkelijk en weerspiegelden de gretigheid van beide partijen om dit nieuwe partnerschap te omarmen.

Bovendien was de financiële impact van deze sponsoring aanzienlijk. Clubs meldden dat hun inkomsten aanzienlijk stegen, waardoor ze konden investeren in de aankoop van spelers, verbeteringen aan de infrastructuur en ontwikkelingsprogramma's voor de jeugd. Voor veel clubs werden deze sponsorcontracten een reddingslijn die hen hielp om te navigeren in de steeds competitievere en financieel veeleisende wereld van het professionele voetbal. De abrupte beëindiging van deze deals is dan ook een grote tegenslag.

Het kwantificeren van de schade: De klap van €70 miljoen

De financiële gevolgen van het sponsorverbod zijn enorm. Volgens berekeningen van de Eredivisie CV, Coöperatie Eerste Divisie en de FBO wordt de totale impact geschat op maar liefst €70 miljoen. Dit bedrag is onderverdeeld in €40 miljoen aan directe verliezen uit sponsordeals en €30 miljoen aan indirecte verliezen door verminderde advertentie-inkomsten voor mediapartners. Dit zijn geen abstracte getallen; ze vormen een tastbare bedreiging voor de financiële stabiliteit van veel clubs.

Deze financiële klap is vooral zorgwekkend gezien het toch al moeilijke economische klimaat waar veel voetbalclubs mee te maken hebben. De COVID-19 pandemie had een aanzienlijke impact op de inkomsten van wedstrijddagen en clubs zijn nog steeds aan het herstellen van deze financiële verstoring. Het verlies aan sponsorinkomsten maakt de toch al moeilijke situatie nog ingewikkelder. Daardoor staan clubs voor moeilijke beslissingen over hoe ze hun budget in evenwicht kunnen brengen en hun concurrentiepositie kunnen behouden.

Bovendien vertegenwoordigt het bedrag van €70 miljoen voor veel clubs een aanzienlijk deel van de totale commerciële inkomsten, vooral voor clubs buiten de hoogste regionen. Voor deze kleinere clubs zijn sponsorinkomsten vaak een cruciaal onderdeel van hun financiële overleving. Het verbod treft deze clubs daarom onevenredig hard, waardoor de kloof tussen de haves en de have-nots in het Nederlandse voetbal groter kan worden.

Het argument voor zelfregulering: Een gemiste kans?

Nederlandse voetbalorganisaties, waaronder de Eredivisie CV, stellen dat een meer genuanceerde aanpak, gericht op zelfregulering, de negatieve gevolgen van online gokreclame had kunnen beperken zonder over te gaan tot een volledig verbod. Ze beweren dat ze actief bezig waren met het ontwikkelen van een plan voor verantwoorde reclame- en sponsoringpraktijken, maar niet de kans kregen om het uit te voeren. Dit vermeende gebrek aan overleg en samenwerking met de overheid is een grote bron van frustratie.

Het voorgestelde zelfreguleringskader zou volgens vertegenwoordigers van de sector strikte beperkingen hebben opgelegd aan de zichtbaarheid en de doelgerichtheid van gokadvertenties. Dit zou de bezorgdheid over de blootstelling van kwetsbare groepen, met name jongeren, aan gokpromoties hebben weggenomen. De branche is van mening dat deze aanpak een balans zou hebben gevonden tussen het beschermen van consumenten en het in stand houden van een belangrijke inkomstenstroom voor clubs.

Bovendien stelt de branche dat een algeheel verbod een onevenredig antwoord is op het probleem van probleemgokken. Ze wijzen op het feit dat andere vormen van gokken, zoals loterijen en fysieke casino's, nog steeds reclame mogen maken voor sportevenementen en deze mogen sponsoren. Deze inconsistentie ondermijnt volgens hen de logica van het verbod en creëert een ongelijk speelveld.

De impact op kleinere clubs: Een groeiende kloof

De financiële gevolgen van het verbod zullen waarschijnlijk het sterkst gevoeld worden door kleinere clubs in de Eerste Divisie en de onderste regionen van de Eredivisie. Deze clubs zijn vaak sterk afhankelijk van sponsorinkomsten om concurrerend te blijven en het verlies van online gok sponsoring betekent een grote klap voor hun budget.

In tegenstelling tot de grotere clubs, zoals FC Twente, die profiteren van aanzienlijke televisie-inkomsten en andere commerciële mogelijkheden, hebben kleinere clubs minder alternatieve inkomstenbronnen. Ze zijn daarom kwetsbaarder voor schommelingen in sponsorinkomsten. Het verbod zou de bestaande ongelijkheid binnen het Nederlandse voetbal kunnen verergeren, waardoor de kloof tussen de topclubs en de rest mogelijk groter wordt.

Bovendien zou het verlies van sponsorinkomsten kleinere clubs kunnen dwingen om moeilijke keuzes te maken, zoals het verlagen van spelerssalarissen, het verminderen van investeringen in de jeugdontwikkeling of zelfs het verkopen van belangrijke spelers. Dit zou een nadelig effect kunnen hebben op de algehele kwaliteit en het concurrentievermogen van het Nederlandse voetbal. Kleinere voetbalclubs zouden kleine retailers kunnen benaderen voor een kleine sponsoring samenwerking. Een kleine online retailer zoals mobiele-airco.nl zou dit bijvoorbeeld kunnen overwegen. 

De toekomst van online gokken en het Nederlandse voetbal

De toekomst van de relatie tussen onlinegokken en het Nederlandse voetbal blijft onzeker. Hoewel het sponsorverbod in 2025 ingaat, zijn er nog steeds discussies en debatten gaande over de bredere regulering van online gokken in Nederland. Sommige politieke partijen pleiten zelfs voor een volledig verbod op online gokken, wat de financiële uitdagingen voor voetbalclubs nog groter zou maken.

De Nederlandse voetbalindustrie staat voor een periode van grote beroering en onzekerheid. Het verlies van online gok sponsorschappen betekent een grote financiële klap en clubs zijn op zoek naar alternatieve inkomstenbronnen. De langetermijngevolgen van het verbod zijn nog onduidelijk, maar het zal waarschijnlijk een grote impact hebben op het landschap van het Nederlandse voetbal. Het debat over het juiste niveau van regulering voor de gokindustrie is nog lang niet voorbij. De komende jaren zullen cruciaal zijn bij het bepalen van de toekomst van deze complexe en zich ontwikkelende relatie.